Havenkerk Schiedam

Kerk

De Havenkerk of Sint Jan de Doper uit 1822 valt direct op in het stadsgezicht door de plaatsing in de binnenbocht van de Lange Haven. De voorname gevel met gekoppelde vrijstaande Dorische zuilen met fronton concurreert duidelijk met de nabijgelegen (Protestantse) kapel van het Sint Jacobsgasthuis (Hoogstraat 112). Deze architectuur was een (zelf)bewuste daad van de rooms-katholieken, die na 1798 hun religie weer in het openbaar mochten belijden. Het kerkinterieur werd in de loop van de negentiende eeuw verrijkt met een hoogwaardig (neo)barok interieur. De interieurstukken werden door parochianen geschonken en besteld bij (internationaal) vermaarde ateliers. Het kerkinterieur werd zo een toonbeeld van de macht en goede smaak van de belangrijke families.

In 1967 werd de laatste mis in de kerk opgedragen. In 1976 werd de kerk heropend na overname door de Stichting Johan Maasbach Wereldzending. Eind 2010 is de kerk gekocht door Stichting tot Restauratie en Instandhouding Kerk aan de Lange Haven die een grootschalige restauratie van het casco liet uitvoeren.

Orgel

Het orgel werd in 1875 gebouwd door Pieter Maarschalkerweerd en zijn zoon Michaël, die het bedrijf van zijn vader zou voortzetten. In het oeuvre van Maarschalkerweerd is dit het eerste orgel waar Franse invloeden merkbaar zijn door toepassing van overblazende fluiten en Franse tongwerken.

Tussen 1885 en 1930 zijn er enkele kleine reparaties geweest. In 1953 volgt een restauratie door Jos Vermeulen uit Alkmaar. Dispositiewijzigingen hebben nooit plaatsgevonden. Toen de Havenkerk in 1967 haar kerkelijke functie verloor raakte het orgel al gauw in verval. Restauratiewerkzaamheden vanaf 1976 door amateur-orgelbouwer H. Rosbeek leverden niet het gewenste resultaat op.

Ondermeer door het toekennen van een BRIM-subsidie, kon in 2014 een algehele restauratie van start gaan door Pels & Van Leeuwen Orgelbouw te ’s-Hertogenbosch onder begeleiding van adviseur en Maarschalkerweerd-kenner Jos Laus in samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Het restauratieplan van het orgel behelst een algehele schoonmaak en instandhouding, een restauratie en waar nodig reconstructieve werkzaamheden, en het herstel van de windladen, het mechaniek, de windvoorziening en het pijpwerk. Begin 2016 vond de oplevering plaats. De feestelijke ingebruikname was op 14 mei 2016 door stadsorganist Arjen Leistra. Sindsdien is het orgel regelmatig te beluisteren tijdens concerten en wordt het eveneens ingezet voor orgellessen, zowel privé als in groepsverband.

Huidige dispositie

Hoofdwerk C-f3 Bovenwerk C-f3
Prestant 16 Prestant 8
Bourdon 16 Holpijp 8
Prestant 8 Quintadeen 8
Violon 8 Viola di Gamba 8
Roerfluit 8 Fernfluit 8
Octaaf 4 Prestant 4
Roerfluit 4 Fluit 4
Nazard 3 Piccolo 2
Octaaf 2 Klarinet 8
Cornet II-V Tremolo
Mixtuur III-V
Trompet 8 Koppels
HW+BW
Pedaal C-f1 P+HW
Prestant 16
Subbas 16
Octaafbas 8
Fluitbas 8
Violoncel 8
Octaaf 4
Bazuin 16
Trombone 8